Zmienne i stałe w JavaScript

Programowanie (niezależnie od języka, w jakim się programuje) to przede wszystkim operacje wykonywane na różnego typu strukturach danych za pomocą algorytmów, czyli instrukcji, jakie mają być wykonane na danych. Aby móc w ogóle mówić o możliwości wykonywania jakichkolwiek operacji na danych, musimy najpierw te dane w jakiś sposób przechowywać w pamięci komputera i mieć możliwość ich odczytu oraz zapisu. Do przechowywania danych służą właśnie zmienne.

Czym są dane?

Dane to wszelkiego rodzaju informacje, na których operujemy, są one zapisywane przy pomocy cyfr, liter i znaków specjalnych.

Czym są zmienne?

Zmienne są fundamentem programowania. Pozwalają w prosty i szybki sposób uzyskać dostęp do specjalnie wydzielonego miejsca w pamięci komputera, w którym możemy przechowywać dane. Zmienne umożliwiają również odczyt oraz aktualizację konkretnych danych.

Dla ułatwienia wyobraź sobie, że zmienna jest swego rodzaju nazwanym w unikalny sposób pudełkiem, w którym możesz przechowywać różne informacje. Mając dostęp do takiego pudełka, możesz te informacje odczytać lub zmienić.

Zastosowanie zmiennych

Zakładam, że pewnie nie raz w życiu spotkałeś się z niejednym wzorem matematycznym i wiesz, że pod wzory podkłada się dane wynikające z zadania. Dzieje się tak, ponieważ wzór matematyczny to po prostu algorytm służący do uzyskania konkretnego wyniku. Nie inaczej jest w przypadku programowania, gdzie pisząc algorytmy, tworzymy wzory możliwe do użycia z różnym zestawem danych.

Poniżej kod na obliczenie pola prostokąta napisany w JavaScript

let sideA = 8;
let sideB = 3;
let rectangleField = sideA * sideB;

console.log(`Pole prostokąta o wymiarach ${sideA} na ${sideB} wynosi ${rectangleField}`);

To właśnie zmienne sprawiają, że nasz kod jest elastyczny i możliwy do ponownego wykorzystania z różnym zestawem danych przy użyciu jednego algorytmu czyli instrukcji do wykonania.

Zmienne w Javascript

Deklarowanie zmiennej to czynność, która informuje interpreter JavaScript o tym, że dana zmienna istnieje. Odnosząc się do naszych nazwanych pudełek deklaracja to stworzenie nowego pudełka o unikalnej nazwie.

Obecnie w języku JavaScript wyróżniamy trzy słowa kluczowe pomocne podczas deklarowania nowych zmiennych: var, let, const.

Uwaga! Deklaracja zmiennej z użyciem słowa kluczowego var jest już dość starą konstrukcją, której nie powinno się stosować. Zamiast tego zaleca się używanie słów kluczowych let oraz const.

Poniżej znajduje się przykładowy kod JavaScript z zadeklarowaniem nowej zmiennej oraz przypisaniem do niej wartości.

let name; // deklaracja zmiennej
name = “Jan”; // przypisanie wartości
console.log(name); // wypisanie wartości zmiennej w konsoli

Deklarując nową zmienną możemy od razu przypisać jej wartość początkową.

let age = 26; // deklaracja z przypisaniem wartości początkowej
console.log(age); // wypisanie wartości zmiennej w konsoli

Zmienne można też deklarować w jednej linii, oddzielając nazwy przecinkami.

let firstName, lastName, age;

Oczywiście dobór słowa kluczowego oraz miejsce zadeklarowania zmiennej wpływa na to w jaki sposób dana zmienna będzie się zachowywała oraz w których miejscach będzie dostępna i czy będzie można zmienić jej wartość czy też nie.

Czym różnią się zmienne od stałych

Podstawową różnicą między zmienną a stałą jest to, że wartość przypisana do stałej nie może ulec zmianie, a każda próba zmiany jej wartości spowoduje wystąpienie błędu.

• Stałe deklarujemy przy pomocy słowa kluczowego const,
• Próba zmiany wartości stałej wywoła błąd

Poniżej deklaracja stałej oraz próba zmiany wartości

const firstName = 'Piotrek';
firstName = 'Patryk'; // Błąd

Jak nazywać zmienne

Nadawanie nazw nowym zmiennym posiada pewne ograniczenia oraz wypracowany przez społeczność programistów zbiór dobrych praktyk, których należy się trzymać, deklarując nowe zmienne.

Ograniczenia w nazywaniu zmiennych (czego nie należy robić):

• Nazwa zmiennej nie powinna być zarezerwowanym przez język słowem kluczowym tj.: if, else, for, while, return itp.,
• Nazwa zmiennej nie powinna zaczynać się od liczby,
• Nazwa zmiennej nie powinna zawierać spacji i myślników,
• Nie stosuj krótkich nic nie znaczących nazw zmiennych

Dobre praktyki przy nazewnictwie zmiennych:

• Nazywając zmienne używaj języka angielskiego,
• Staraj się, aby nazwa zmiennej opisywała jej zawartość np. productPrice,
• Dobrą praktyką jest używanie notacji camelCase np. firstName, productPrice, userEmail

Notacja camelCase to sposób nazywania zmiennych polegający na łączeniu wyrazów w taki sposób, że każdy następny rozpoczyna się wielką literą np. discountCode.

Nazwy zmiennych w języku JavaScript są nazwami case sensitive a to oznacza, że wielkość liter ma znaczenie.

Poniższy przykład zawiera dwie zmienne, które różnią się od siebie jedynie wielkością pierwszej litery. W związku z tym, że JavaScript jest językiem obsługującym case sensitive, są to dwie zupełnie różne zmienne.

let firstName = ‘Piotrek’;
let FirstName = ‘Patryk’;

console.log(firstName); // Piotrek
console.log(FirstName); // Patryk